5 Hình Thức Tái Cấu Trúc Doanh Nghiệp Hiện Nay

Tóm tắt

• Tái cấu trúc hiệu quả luôn bắt đầu từ mục tiêu chiến lược rõ ràng, dù nhằm xử lý khó khăn tài chính hay tận dụng cơ hội tăng trưởng.
• Tái cấu trúc tài chính và M&A mang lại lợi ích ngay, nhưng thành công phụ thuộc vào khả năng giao tiếp minh bạch với các bên liên quan
• Việc chia tách doanh nghiệp giúp tập trung hơn vào lĩnh vực kinh doanh chính nhưng có thể khiến công ty đánh mất lợi thế về quy mô, do đó cần phân tích kỹ lưỡng về lợi ích và chi phí.
• Tái cấu trúc pháp lý giúp doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận nguồn vốn, đòi hỏi một kế hoạch tuân thủ pháp luật chặt chẽ để hạn chế tối đa những ảnh hưởng tiêu cực tới hoạt động kinh doanh.
• Chuyển nhượng doanh nghiệp là cách để tạo thanh khoản nhanh chóng, nhưng để đảm bảo thành công, cần xây dựng kế hoạch chuyển giao cụ thể nhằm giữ chân các nhân sự chủ chốt.

Tái cấu trúc doanh nghiệp là quá trình điều chỉnh chiến lược vận hành, tài chính và cơ cấu tổ chức nhằm giải quyết các thách thức và qua đó nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Trong bối cảnh kinh doanh ngày càng phức tạp như hiện nay, các CEO cần hiểu rõ năm phương án tái cấu trúc doanh nghiệp chính trong bài viết này và ý nghĩa chiến lược của từng phương án, qua đó đưa ra quyết định và xây dựng lợi thế cạnh tranh lâu dài cho doanh nghiệp.

Tái cấu trúc tài chính – Gia cố nền móng doanh nghiệp

Tái cấu trúc tài chính tập trung vào việc thay đổi cấu trúc vốn hoặc các thỏa thuận nợ để cải thiện sự ổn định và hiệu quả tài chính. Cách thức này đặc biệt hiệu quả khi doanh nghiệp gặp khó khăn tài chính hoặc khi cần tối ưu hóa nguồn vốn nhằm tăng trưởng.

Các hoạt động chính bao gồm:

• Hợp nhất nhiều khoản vay thành một khoản với điều kiện ưu đãi hơn
• Điều chỉnh tỷ lệ nợ/vốn chủ sở hữu thông qua phát hành cổ phiếu mới hoặc mua lại cổ phiếu
• Đàm phán các điều khoản vay vốn tốt hơn với lãi suất thấp hơn
• Hoán đổi cổ phần doanh nghiệp để xóa nợ vay

Những chiến lược trên hướng trực tiếp vào bảng cân đối kế toán, giúp tạo ra những cải thiện tài chính tức thì như tăng dòng tiền, giảm áp lực nợ, và củng cố nền tảng cho tăng trưởng bền vững. Một đợt tái cấu trúc tài chính thành công sẽ giúp bảng cân đối kế toán trở nên hấp dẫn hơn với các nhà đầu tư, từ đó có thể mở ra nguồn vốn mới.

Tuy nhiên, tái cấu trúc tài chính không phải không có rủi ro. Thị trường có thể phản ứng tiêu cực, nhất là khi công ty cho thấy dấu hiệu gặp khủng hoảng tài chính hơn là đang tái định vị. Quan hệ với các chủ nợ có thể căng thẳng trong quá trình đàm phán, và sự bất định về tương lai công ty có thể khiến nhân tài chủ chốt rời bỏ doanh nghiệp. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu cần tái cấu trúc có thể giúp giảm thiểu những rủi ro này.

Sáp nhập và mua lại (M&A) – Chiến lược tích hợp thúc đẩy tăng trưởng

Mua bán và sáp nhập (M&A) đang ngày càng phổ biến, với giá trị các thương vụ liên tục tăng cao thời gian gần đây. Các thương vụ này liên quan đến việc hợp nhất doanh nghiệp hoặc tài sản quan trọng để đạt mục tiêu chiến lược.

Các giao dịch M&A thường bao gồm ba hình thức chính:

• • Sáp nhập: Hai doanh nghiệp hợp nhất thành 1 doanh nghiệp mới.
  • Mua lại: Một doanh nghiệp tiếp quản doanh nghiệp khác.

• Tích hợp mang tính chiến lược: Sáp nhập ngang (các doanh nghiệp cùng một ngành hoặc phân khúc), sáp nhập dọc (các doanh nghiệp ở các khâu khác nhau trong chuỗi cung ứng) và sáp nhập về phía sau (doanh nghiệp mở rộng hoạt động sang lĩnh vực với nhà cung cấp trong chuỗi giá trị)

Những chiến lược M&A này giúp doanh nghiệp nhanh chóng gia tăng thị phần, tham gia vào các thị trường mới và tiếp cận công nghệ tiên tiến với tốc độ vượt trội hơn hẳn so với khả năng phát triển tự nhiên của doanh nghiệp.

Tuy nhiên, M&A cũng gặp nhiều thách thức lớn. Khác biệt văn hóa và mâu thuẫn trong quản trị thường gây khó khăn trong quá trình hội nhập sau sáp nhập, đặc biệt với các thương vụ xuyên biên giới. Khi các quy trình vận hành, văn hóa và triết lý quản trị khác nhau cùng hòa nhập, sự bất đồng có thể làm giảm hiệu quả hợp lực kỳ vọng nếu không được quản lý cẩn thận. Doanh nghiệp mở rộng sang thị trường mới cần chú ý đặc biệt tới các vấn đề này.

“Một trong những cách tốt nhất giúp CEO và đội ngũ M&A tăng khả năng thành công là đưa HR vào sớm nhất có thể—ngay từ khi tổ chức bắt đầu xác định tiêu chí mua lại và mục tiêu tiềm năng, chứ không chờ đến lúc lên kế hoạch tích hợp.”

– Chuyên gia nhân sự từ Institute of Mergers, Acquisitions and Alliances–

Phân chia và tách doanh nghiệp — Tối ưu hiệu quả hoạt động

Phương án tái cấu trúc này chia công ty thành các loại hình kinh doanh nhỏ hơn nhằm tăng tính tập trung, nâng cao hiệu quả và mở ra các giá trị tiềm ẩn. Trong các hình thức tái cấu trúc, phân chia doanh nghiệp đặc biệt hữu ích cho các tập đoàn muốn tối đa hóa giá trị cổ đông. Các hình thức phổ biến bao gồm:

• Tách doanh nghiệp: Công ty mẹ tách một phần hoặc một bộ phận của mình thành công ty con mới, hoàn toàn độc lập về quản lý và tài chính.
• Tách‑chào bán cổ phần: Công ty sẽ tạo ra một loại hình kinh doanh mới và chào bán một phần cổ phần của mô hình kinh doanh đó ra thị trường.
• Thoái vốn: Công ty mẹ bán hẳn hoặc đóng cửa những đơn vị kinh doanh không nằm trong chiến lược cốt lõi, chuyển nhượng cho đối tác bên ngoài hoặc chấm dứt hoạt động.

Cách tiếp cận này giúp doanh nghiệp xác định rõ trọng tâm kinh doanh, nâng cao khả năng ứng phó với thị trường và thu hút nhà đầu tư mục tiêu thông qua việc định giá riêng biệt từng phân khúc. Phương pháp này cho phép công ty tập trung vào hoạt động cốt lõi, tối ưu hoá chi phí, giảm nợ và gia tăng giá trị cổ đông bằng cách phân bổ nguồn lực hiệu quả hơn.

Tuy nhiên, việc chia tách công ty như vậy cũng tạo ra nhiều thách thức mới. Các chi phí quản lý tăng lên lên do nhiều vị trí được tạo ra theo các mô hình được tách. Nhiều doanh nghiệp nhận thấy thuê ngoài dịch vụ nhân sự giúp quá trình này được diễn ra hiệu quả hơn, qua đó giảm gánh nặng quản lý nội bộ và đảm bảo tính chuyên môn hóa tốt hơn. Ngoài ra, việc tách công ty cũng có thể làm giảm hiệu quả kinh tế về quy mô, từ đó ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh và khả năng đàm phán của công ty trên thị trường.

Chuyển đổi cấu trúc pháp lý — Căn chỉnh hình thức phù hợp với chức năng doanh nghiệp

Doanh nghiệp có thể điều chỉnh hình thức pháp lý để phù hợp với mục tiêu chiến lược và nhu cầu tuân thủ, từ đó tạo nền tảng cho tăng trưởng bền vững và nâng cao hiệu quả  trong hoạt động của doanh nghiệp.

Tái cấu trúc pháp lý bao gồm việc chuyển đổi khung pháp lý của công ty để cải thiện hiệu quả, đáp ứng các quy định và hỗ trợ các mục tiêu mang tính chiến lược. Các hình thức thường thấy sẽ là: đổi tên công ty, chuyển trạng thái pháp lý (ví dụ từ tư nhân sang công ty đại chúng), điều chỉnh cấu trúc sở hữu và cập nhật thỏa thuận pháp lý với các bên liên quan. 

Ngoài ra, doanh nghiệp còn có thể chuyển đổi giữa mô hình trách nhiệm hữu hạn và cổ phần, hoặc tái cơ cấu chuyển đổi doanh nghiệp nhà nước sang mô hình thương mại.

Lợi ích

• Tiếp cận các thị trường vốn
• Nâng cao minh bạch trong quản trị
• Thu hút nhà đầu tư quốc tế

Thách thức

• Áp lực về thủ tục hành chính
• Chi phí tuân thủ cao
• Rủi ro gián đoạn hoạt động
• Phức tạp trong tuân thủ các quy định pháp lý
  

Các doanh nghiệp cần chủ động xử lý các yêu cầu pháp lý phức tạp, có thể khác nhau tùy từng khu vực, đồng thời duy trì hoạt động ổn định trong suốt quá trình chuyển đổi. Dịch vụ tư vấn nhân sự chuyên nghiệp có thể hỗ trợ đáng kể trong quá trình này.

Chuyển nhượng doanh nghiệp - Tái phân bổ chiến lược tài sản

Chuyển nhượng doanh nghiệp là quá trình chuyển nhượng toàn bộ hoặc một phần tài sản và tổ chức của doanh nghiệp để tái phân bổ nguồn lực và nguồn vốn một cách phù hợp.

Hình thức này bao gồm chuyển nhượng các mảng kinh doanh, tài sản,hợp đồng, thậm chí chuyển nhượng các hoạt động kinh doanh trong khi vẫn giữ nguyên pháp nhân doanh nghiệp. Mục tiêu chính là đảm bảo hoạt động kinh doanh được diễn ra liên tục xuyên suốt quá trình chuyển giao sở hữu, giảm thiểu gián đoạn trong vận hành, duy trì quan hệ khách hàng và năng suất lao động.

Chuyển nhượng doanh nghiệp giúp bên bán nhanh chóng có được thanh khoản, giải phóng vốn khỏi các tài sản không hiệu quả hoặc không trọng tâm để tái đầu tư vào các ưu tiên chiến lược khác. Với bên mua, hình thức này hỗ trợ việc thâm nhập thị trường nhanh chóng hơn và tiếp cận ngay lập tức với mạng lưới khách hàng hiện có, năng lực vận hành, cũng như nguồn nhân lực chất lượng.

Tuy nhiên, quá trình chuyển giao này có thể tạo ra tâm lý bất an cho nhân viên, dẫn đến nguy cơ mất đi nhân sự chủ chốt và kiến thức nội bộ quan trọng. Đồng thời, những phức tạp về quy định pháp lý, đặc biệt trong các ngành có quản lý nghiêm ngặt hoặc các giao dịch xuyên quốc gia, cũng có thể khiến quá trình hoàn tất giao dịch bị trì hoãn và làm gia tăng chi phí. Các dịch vụ tư vấn doanh nghiệp chuyên nghiệp có thể giúp doanh nghiệp giải quyết các vấn đề này một cách hiệu quả và suôn sẻ.

Thật khó để đánh giá hết tầm quan trọng của việc tái cấu trúc doanh nghiệp trong bối cảnh kinh doanh biến động như hiện nay, đặc biệt khi phải vượt qua nhiều thay đổi tổ chức phức tạp. Các hình thức tái cấu trúc là phản ứng chủ động trước nhiều yếu tố bên trong và bên ngoài doanh nghiệp. Khi xem tái cấu trúc như công cụ mang tính chiến lược thay vì biện pháp đối phó, các nhà lãnh đạo có thể biến thách thức thành cơ hội tăng trưởng mới, qua đó tăng khả năng cạnh tranh và kiến tạo lại giá trị bền vững của doanh nghiệp.