Yếu Tố Nào Quyết Định Thị Trường Lao Động?

Tóm tắt

• Tình hình kinh tế quyết định doanh nghiệp tăng trưởng hay cắt giảm – GDP và tỷ lệ thất nghiệp là hai chỉ số quan trọng nhất
• Công nghệ loại bỏ công việc thường quy nhưng tạo ra vai trò chuyên môn mới – tạo khoảng cách khi năng suất tăng nhanh hơn lương
• Xu hướng ngành có thể tạo nhu cầu nhân tài khổng lồ trong lĩnh vực cụ thể, bất kể tình hình kinh tế chung
• Cơ cấu dân số, trình độ học vấn và thói quen làm việc mới đang thay đổi hoàn toàn nguồn nhân lực

Nắm rõ các yếu tố tác động đến thị trường lao động không phải là chuyện của bộ phận HR. Đây là trách nhiệm cốt lõi của người lãnh đạo. Những yếu tố này quyết định khả năng cạnh tranh của công ty. CEO và lãnh đạo HR phải thành thạo những quy luật này để xây dựng chiến lược nhân tài mạnh mẽ, tạo lợi thế bền vững.

Tình hình kinh tế

Kinh tế khỏe hay yếu quyết định toàn bộ chiến lược tuyển dụng nhân tài.

Khi kinh tế phát triển, doanh nghiệp mở rộng và tuyển thêm người để đáp ứng nhu cầu khách hàng tăng cao. Điều này đẩy lương lên khi các công ty cạnh tranh nhân lực. Ngược lại, khi kinh tế chậm lại, cơ hội việc làm giảm và tỷ lệ thất nghiệp tăng do doanh nghiệp cắt giảm tuyển dụng.

Chỉ số kinh tế cần theo dõi:

• Tăng trưởng GDP – báo hiệu mở rộng hay suy giảm
• Tỷ lệ thất nghiệp – cho biết nguồn nhân lực có sẵn
• Tỷ lệ tham gia lao động – có bao nhiều người đang tích cực tìm việc

GDP tăng thì nhu cầu tuyển dụng theo sau. Điều này tạo cơ hội tìm nhân tài nhưng cũng đẩy chi phí nhân sự lên cao. Thời kỳ khó khăn làm tăng nguồn cung lao động nhưng giảm nhu cầu.

Hiểu chu kỳ kinh tế giúp bạn dự đoán chỉ số lao động và điều chỉnh chiến lược nhân tài kịp thời. Doanh nghiệp theo dõi những tín hiệu này có thể tuyển dụng đúng thời điểm thuận lợi.

Công nghệ và tự động hóa

Công nghệ thay đổi mạnh nhất cách thức hoạt động của doanh nghiệp – loại bỏ những công việc cũ và tạo ra những kỹ năng mới hoàn toàn.

Tự động hóa và AI giúp doanh nghiệp hoạt động hiệu quả hơn nhưng cũng cắt giảm nhu cầu nhân công cho các công việc đơn giản, lặp đi lặp lại. Nhiều vai trò truyền thống biến mất. Tuy nhiên, đổi mới cũng sinh ra những ngành nghề hoàn toàn mới như AI, năng lượng sạch, sản xuất thông minh.

Kết quả là khoảng cách năng suất ngày càng lớn. Sản lượng mỗi giờ tăng nhanh hơn nhiều so với mức lương. Hiểu cách tăng năng suất nhân viên thông qua chính sách lương trở nên quan trọng khi doanh nghiệp muốn thu hẹp khoảng cách giữa nhân lực có sẵn và kỹ năng thực tế cần thiết.

Doanh nghiệp thích ứng thành công sẽ có lợi thế lớn về hiệu quả và khả năng đổi mới. Những ai chậm chân sẽ bị bỏ lại khi đối thủ chiếm thị phần nhờ ứng dụng công nghệ tốt hơn.

Xu hướng ngành và thị trường

Động thái riêng của từng ngành thường quan trọng hơn tình hình kinh tế chung khi quyết định nhu cầu nhân tài.

Thị hiếu khách hàng thay đổi có thể thúc đẩy tăng trưởng bùng nổ trong một số ngành, tạo cuộc cạnh tranh gay gắt cho nhân tài chuyên môn. Chuyển hướng sang năng lượng xanh là ví dụ điển hình – làm tăng mạnh nhu cầu các nhà khoa học môi trường và kỹ sư, đồng thời mở ra những con đường sự nghiệp hoàn toàn mới. Nhu cầu chuyên môn theo ngành thường lớn hơn nguồn cung, đẩy mức lương lên cao và tạo cơ hội cho những ngành có mức tăng lương nhanh nhất.

Ngược lại, khi nhu cầu sản phẩm của một ngành giảm, ngành đó sẽ đối mặt với tình trạng mất việc làm và bất ổn kinh tế. Những ngành truyền thống bị công nghệ hoặc thói quen khách hàng thay đổi tác động phải thích ứng nhanh chóng hoặc có nguy cơ mất toàn bộ nhân lực vào tay những lĩnh vực năng động hơn.

Biến động thị trường cũng ảnh hưởng đến phân bố địa lý của nhân tài. Các cụm công nghiệp thường hình thành tại những khu vực cụ thể, tạo ra những “thủ phủ nhân tài” mà doanh nghiệp phải tiếp cận thông qua di dời địa điểm hoặc làm việc từ xa.

Dân số và cơ cấu nhân khẩu

Số lượng và đặc điểm dân số quyết định nền tảng cho các quyết định tuyển dụng của doanh nghiệp.

Dân số nhiều hay ít quyết định có bao nhiều lao động. Nhưng xu hướng nhân khẩu học tạo tác động sâu sắc hơn đến khả năng tuyển dụng. Dân số già làm giảm nguồn cung lao động có kinh nghiệm và đẩy lương lên cao do ít người cạnh tranh.

Ba xu hướng nhân khẩu học đang thay đổi nguồn nhân lực:

1. Dòng người di cư – Mở rộng nguồn nhân tài và mang đến kỹ năng đa dạng, nhưng có thể làm giảm áp lực tăng lương trong một số ngành
2. Di chuyển dân cư – Khu vực dân số tăng sẽ cạnh tranh nhân tài gay gắt hơn; vùng dân số giảm đối mặt thiếu lao động
3. Cơ cấu tuổi – Lao động già làm giảm nguồn kinh nghiệm nhưng cũng chuyển hướng tiêu dùng sang sản phẩm và dịch vụ khác

Dòng di cư tác động mạnh đến thị trường lao động địa phương bằng cách tăng nguồn cung nhân lực. Mặc dù di cư có thể làm giảm áp lực tăng lương trung bình ở một số lĩnh vực, nhưng cũng thúc đẩy tiêu dùng và mang đến những kỹ năng đa dạng thúc đẩy đổi mới.

Trình độ học vấn và kỹ năng

Thiếu đúng kỹ năng là một trong những chi phí ẩn lớn nhất của thị trường lao động hiện nay – có việc trống nhưng không tuyển được người phù hợp.

Trình độ cao và kỹ năng chuyên môn tăng số lượng ứng viên đủ điều kiện cho những vị trí quan trọng thúc đẩy tăng trưởng doanh nghiệp. Nhưng điều này tạo ra thách thức lớn gọi là “kỹ năng không khớp” – doanh nghiệp có nhiều vị trí trống mặc dù tỷ lệ thất nghiệp cao vì ứng viên thiếu đúng kỹ năng cần thiết.

Những công ty đầu tư vào chương trình đào tạo có mục tiêu và nâng cao kỹ năng có thể phát triển chính xác những năng lực mình cần. Điều này cũng xây dựng lòng trung thành nhân viên và giảm tỷ lệ nghỉ việc. Đầu tư vào con người thường mang lại lợi nhuận tốt hơn so với cạnh tranh tuyển người giỏi từ bên ngoài.

Công nghệ thay đổi nhanh đòi hỏi học tập và thích ứng liên tục. Kỹ năng có giá trị cách đây 5 năm có thể đã lỗi thời. Doanh nghiệp phải xây dựng văn hóa học hỏi để phát triển nhân sự liên tục.

Thói quen làm việc đang thay đổi

Nhân viên ngày nay có kỳ vọng hoàn toàn khác, tạo ra những cuộc cạnh tranh mới trong việc thu hút nhân tài.

Cách mọi người nhìn nhận cân bằng công việc-cuộc sống, thời điểm nghỉ hưu và tính linh hoạt trong công việc hiện đã trở thành yếu tố chính ảnh hưởng đến nguồn cung lao động. Nhu cầu làm việc từ xa và mô hình kết hợp đã thay đổi hoàn toàn cách tuyển dụng.

Ưu tiên hàng đầu của lao động hiện đại:

• Linh hoạt thời gian và địa điểm làm việc
• Học hỏi liên tục và cơ hội thăng tiến rõ ràng
• Công việc có ý nghĩa phù hợp với giá trị cá nhân
• Hòa hợp công việc-cuộc sống thay vì cân bằng kiểu cũ

Doanh nghiệp thích ứng thành công với những thay đổi này sẽ tiếp cận được nguồn nhân tài rộng lớn hơn và thường đạt tỷ lệ hài lòng cũng như giữ chân nhân viên cao hơn. Những tổ chức gặp khó khăn trong việc này có thể đối mặt với tình trạng cắt giảm nhân sự khi những người giỏi nhất chuyển sang làm cho các đối thủ linh hoạt hơn.

Lưu ý cho nhà lãnh đạo: Thị trường tác động đến văn hóa công ty

Những thay đổi của thị trường lao động không chỉ ảnh hưởng bên ngoài mà còn thay đổi cả môi trường lãnh đạo bên trong công ty bạn.

Biến động thị trường lao động quyết định nhân viên coi trọng điều gì nhất: tính linh hoạt, cân bằng công việc-cuộc sống, lãnh đạo có đạo đức và trách nhiệm xã hội doanh nghiệp. Văn hóa nội bộ phải liên tục thay đổi để đáp ứng những kỳ vọng này.

Khi thị trường có nhiều ứng viên lãnh đạo giỏi, những CEO kém hiệu quả sẽ đối mặt với nguy cơ bị thay thế cao hơn. Áp lực cạnh tranh này thúc đẩy việc ra quyết định chiến lược, bao gồm đầu tư vào nguồn nhân lực phù hợp với kỳ vọng thị trường.

Doanh nghiệp chịu tác động trực tiếp từ những yếu tố chính quyết định thị trường lao động: tình hình kinh tế, thay đổi công nghệ và xu hướng ngành. Nguồn nhân tài sẵn có được định hình bởi cơ cấu dân số, trình độ học vấn và thói quen làm việc mới. Hiểu rõ những yếu tố này là chìa khóa cho việc lập kế hoạch chiến lược và định vị cạnh tranh.

Những yếu tố này ảnh hưởng trực tiếp đến cơ cấu nhân sự, chi phí vận hành và sức cạnh tranh của tổ chức. Nhiệm vụ của lãnh đạo là biến hiểu biết này thành chiến lược nhân tài chủ động và hiệu quả. Dù cần dịch vụ tuyển dụng nhanh cho nhu cầu tức thì hay kế hoạch nhân sự toàn diện, hợp tác với chuyên gia hiểu rõ quy luật thị trường lao động sẽ giúp doanh nghiệp thành công lâu dài.