Vai Trò Của HR Trong Xây Dựng Văn Hóa An Toàn Không Tai Nạn Ngành Sản Xuất

Tóm tắt

• Doanh nghiệp có văn hóa an toàn không tai nạn giảm đáng kể chi phí bảo hiểm, thời gian ngừng hoạt động và khiếu nại bồi thường. Đồng thời thu hút nhân tài tốt và xây dựng niềm tin khách hàng mạnh mẽ.
• HR chuyển đổi an toàn từ yêu cầu tuân thủ thành giá trị kinh doanh cốt lõi thông qua đào tạo toàn diện và hệ thống báo cáo minh bạch, ngăn chặn tai nạn trước khi xảy ra.
• Cam kết từ CEO kết hợp cùng HR quản lý rủi ro biến an toàn từ trung tâm chi phí thành động lực tăng lợi nhuận, bảo vệ cả con người và hiệu suất kinh doanh.

Zero accident culture – văn hóa an toàn không tai nạn có nghĩa là loại bỏ tất cả tai nạn lao động, thương tích và sự cố suýt xảy thông qua phòng ngừa thay vì phản ứng. Khái niệm này có nguồn gốc từ triết lý Zero Defects của Philip Crosby từ những năm 1960 và trở nên nổi bật thông qua Chiến dịch Zero-Accident của Nhật Bản năm 1973 và sáng kiến Vision Zero của Thụy Điển năm 1997, đánh dấu sự chuyển đổi cơ bản hướng tới việc tích hợp an toàn như một giá trị vận hành cốt lõi thúc đẩy hiệu suất kinh doanh.

Văn hóa an toàn không tai nạn là ưu tiên hàng đầu cho ngành sản xuất hiện đại

Văn hóa an toàn không tai nạn trong sản xuất đang nổi cộm hơn bao giờ hết. Tổn thất tài chính từ tai nạn lao động tăng cao tạo áp lực thay đổi lớn, trong khi những doanh nghiệp tiên phong chứng minh lợi thế cạnh tranh rõ ràng.

Tác động trực tiếp lên hiệu suất tài chính

Tai nạn lao động gây tổn thất tài chính khổng lồ, hơn hẳn những chi phí y tế cần chi trả. Theo dữ liệu an toàn lao động Việt Nam, tổn thất kinh tế từ tai nạn lao động đạt 43 nghìn tỷ VNĐ (1,68 tỷ USD) năm 2024, tăng 26 nghìn tỷ VNĐ so với năm trước. Con số này cho thấy tai nạn ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận qua bồi thường, đình chỉ sản xuất, án phạt từ các cơ quan quản lý và chi phí bảo hiểm cao.

Ngành sản xuất đối mặt rủi ro đặc biệt cao. Thiệt hại tài sản từ tai nạn lao động tại Việt Nam vượt 492 tỷ VNĐ (19,2 triệu USD) năm 2024, người lao động mất tổng cộng 154.759 ngày công. Các ngành chịu ảnh hưởng nặng nhất:

• Dệt may và may mặc: 14,2% tai nạn
• Khai thác mỏ và khoáng sản: 13,3% tai nạn
• Sản xuất vật liệu xây dựng: 10,6% tai nạn
• Xây dựng: 9,7% tai nạn

Tổn thất này lan tỏa khắp chuỗi cung ứng, biến an toàn thành vấn đề sống còn cho kinh doanh. Doanh nghiệp đạt không tai nạn hưởng lợi tức thì qua phí bảo hiểm thấp, tránh gián đoạn sản xuất và loại bỏ chi phí ẩn từ điều tra tai nạn cùng tuân thủ quy định.

Nâng cao lợi thế cạnh tranh và danh tiếng thương hiệu

Hiệu suất không tai nạn tạo lợi thế cạnh tranh thực sự trong thu hút nhân tài, khách hàng và nhà đầu tư. Zebra Technologies minh chứng điều này với nhà máy New Jersey ghi nhận hơn một triệu giờ làm việc không tai nạn mất thời gian. Theo Kester Matthew, quản lý cấp cao về sức khỏe và an toàn môi trường của Zebra: “Đặt tiêu chuẩn cao hơn mức tối thiểu là lý do chính Zebra ghi nhận không có sự cố an toàn nào trong đội ngũ sản xuất.“

Thành tích an toàn này chuyển thành thắng lợi kinh doanh thực tế. Doanh nghiệp có hiệu suất an toàn mạnh thu hút nhân tài tốt hơn, thắng nhiều hợp đồng từ khách hàng quan tâm an toàn, và nhận điều kiện ưu đãi từ bảo hiểm cùng ngân hàng. Sự xuất sắc trong an toàn trở thành yếu tố phân biệt mạnh mà đối thủ khó bắt kịp nhanh.

Thành tích an toàn mạnh còn bảo vệ giá trị thương hiệu trong khủng hoảng. Khi tai nạn xảy ra với đối thủ, doanh nghiệp có văn hóa an toàn đã chứng minh sẽ duy trì niềm tin khách hàng và vị thế thị trường. Tấm khiên danh tiếng này ngày càng có giá trị khi mạng xã hội khuếch đại thiệt hại từ thất bại an toàn.

Giảm thiểu rủi ro vốn có trong sản xuất

Môi trường sản xuất tạo thách thức an toàn độc đáo đòi hỏi quản lý chủ động. Dữ liệu Tổ chức Lao động Quốc tế cho thấy Việt Nam mất gần 13.000 lao động hàng năm vì tai nạn lao động, ảnh hưởng 120.000-130.000 người mỗi năm với 10% tử vong. Phân tích cho thấy 46,9% sự cố do yếu tố người sử dụng lao động, chỉ 22,9% do lỗi người lao động.

Dữ liệu này tiết lộ điều quan trọng: hầu hết vấn đề an toàn sản xuất đến từ thất bại tổ chức, không phải sai lầm cá nhân. Hơn 90% doanh nghiệp Việt Nam thiếu hệ thống giám sát an toàn phù hợp, tạo lỗ hổng mà quản lý tốt có thể khắc phục. Vấn đề không phải sự bất cẩn của người lao động mà là hệ thống và giám sát không đầy đủ.

Cách HR dẫn dắt và cải thiện văn hóa an toàn không tai nạn trong sản xuất

HR sở hữu ảnh hưởng tổ chức độc đáo, trở thành nhà lãnh đạo tự nhiên trong chuyển đổi an toàn. HR kết hợp chuyên môn quản lý nhân sự với khả năng tiếp cận trực tiếp ban lãnh đạo. Thay đổi văn hóa trong sản xuất này đòi hỏi sự lãnh đạo chiến lược của HR ở mọi cấp độ.

HR thúc đẩy cam kết lãnh đạo và tích hợp an toàn như giá trị cốt lõi

Vai trò quan trọng nhất của HR là biến an toàn thành ưu tiên hàng đầu của lãnh đạo, tích hợp vào chiến lược kinh doanh cốt lõi. Điều này tuân theo nguyên tắc đầu tiên của Vision Zero: “đảm nhận lãnh đạo và thể hiện cam kết,” đòi hỏi HR đảm bảo kỳ vọng an toàn rõ ràng truyền từ CEO xuống toàn tổ chức.

Thành công đòi hỏi HR định vị an toàn là động lực kinh doanh, không phải gánh nặng tuân thủ. Toyota chứng minh cách tiếp cận này qua văn hóa an toàn toàn diện kéo dài hàng thập kỷ, với Ủy ban An toàn và Sức khỏe thành lập năm 1938 và sáng kiến STOP6 ra mắt năm 1992 bao gồm sáu danh mục tai nạn quan trọng. Đội ngũ HR phải ủng hộ cam kết dài hạn tương tự, biến an toàn thành DNA tổ chức.

Chuyển đổi này cần phát triển lãnh đạo có hệ thống, nơi các giám đốc điều hành làm gương hành vi an toàn và phân bổ nguồn lực thực sự cho mục tiêu an toàn. Đào tạo lãnh đạo cho giám sát viên sản xuất trở nên thiết yếu để truyền cam kết an toàn khắp tổ chức. HR phải đảm bảo hiệu suất an toàn được đưa vào lương thưởng giám đốc điều hành và kế hoạch chiến lược, tạo trách nhiệm thúc đẩy cam kết bền vững.

HR dẫn đầu đào tạo an toàn chủ động và liên tục

Đào tạo hiệu quả là con đường trực tiếp nhất đến không tai nạn. HR cần xây dựng chương trình toàn diện tạo tư duy an toàn trước tiên đồng thời dạy quy trình phù hợp. Nghiên cứu cho thấy mối quan hệ rõ ràng giữa đầu tư đào tạo và giảm tai nạn, biến chi tiêu giáo dục thành yếu tố dự báo trực tiếp hiệu suất an toàn.

HR phải thiết kế đào tạo giải quyết cả chỉ số dẫn đầu (yếu tố dự báo tai nạn) và chỉ số lag (kết quả đo lường sau tai nạn). Chỉ số dẫn đầu gồm tỷ lệ hoàn thành đào tạo, tần suất kiểm toán an toàn và mức báo cáo sự cố suýt xảy. Chỉ số lag bao gồm loại thương tích, đình chỉ sản xuất và khiếu nại bồi thường. Cách tiếp cận kép này cho phép cải thiện liên tục dựa trên dữ liệu hiệu suất.

Đào tạo hiện đại tận dụng công nghệ để có kết quả tốt hơn. Midwestern Contractors đạt 2.566 ngày liền không tai nạn bằng cách chuyển từ hệ thống an toàn dựa giấy sang thiết bị di động và điện toán đám mây, cho phép giám sát thời gian thực và phản ứng nhanh với nguy hiểm. Đội ngũ HR nên ủng hộ giải pháp công nghệ tương tự để đào tạo an toàn hấp dẫn và hữu ích ngay lập tức.

Chương trình đào tạo cũng phải giải quyết tâm lý con người về chấp nhận rủi ro. Người lao động thường phát triển đường tắt nguy hiểm theo thời gian, đặc biệt khi không thấy hậu quả tức thì. Đào tạo hiệu quả củng cố hành vi an toàn qua lặp lại, trách nhiệm đồng nghiệp và hậu quả rõ ràng cho vi phạm.

HR tạo thuận lợi cho quản lý rủi ro mạnh mẽ và phân tích sự cố

HR nên ủng hộ xác định nguy hiểm có hệ thống và kiểm soát rủi ro, vượt khỏi biện pháp khắc phục nhanh để giải quyết vấn đề tổ chức gốc rễ. Điều này có nghĩa thực hiện phương pháp đánh giá rủi ro mạnh mẽ và tiến hành phân tích nguyên nhân gốc rễ kỹ lưỡng cho mọi sự cố, tuân theo nguyên tắc Vision Zero “xác định nguy hiểm và kiểm soát rủi ro.”

Cơ quan Quản lý An toàn và Sức khỏe Nghề nghiệp định nghĩa nguyên nhân gốc rễ là “lý do cơ bản, cơ sở, liên quan hệ thống tại sao sự cố xảy ra, xác định một hoặc nhiều thất bại hệ thống có thể khắc phục.” Chuyên gia HR phải thiết lập quy trình tìm nguyên nhân cơ sở này thay vì chỉ giải quyết vấn đề tức thì, ngăn ngừa sự cố tương tự sau này.

Quản lý rủi ro cần xác định nguy hiểm toàn diện, bao gồm tất cả nguồn tổn hại tiềm ẩn từ rủi ro ngã, nguy hiểm máy móc đến thương tích nâng vật nặng. Đội ngũ HR nên thực hiện đánh giá rủi ro có hệ thống, đánh giá cả xác suất và mức độ nghiêm trọng của nguy hiểm đã xác định, sau đó phát triển can thiệp có mục tiêu để loại bỏ hoặc kiểm soát rủi ro trước khi sự cố xảy ra. Khung tuân thủ HR cung cấp nền tảng cho cách tiếp cận có hệ thống này.

HR thúc đẩy văn hóa báo cáo cởi mở và sự tham gia của nhân viên

Văn hóa không tai nạn phát triển khi nhân viên cảm thấy an toàn báo cáo sự cố suýt xảy và nguy hiểm tiềm ẩn mà không sợ bị đổ lỗi hoặc trả thù. HR phải xây dựng môi trường này qua kênh báo cáo rõ ràng, sự tham gia tích cực của nhân viên trong sáng kiến an toàn và phần thưởng cho hành vi an toàn chủ động, tuân theo nguyên tắc Vision Zero “đầu tư vào con người qua sự tham gia có động lực.”

Tạo an toàn tâm lý xung quanh báo cáo sự cố cần thay đổi văn hóa có chủ ý. Nghiên cứu cho thấy 34% người lao động sợ bị trả thù khi báo cáo sự cố, làm suy yếu niềm tin và ngăn cản xác định nguy hiểm sớm. Đội ngũ HR phải thiết lập hệ thống báo cáo ẩn danh và giao tiếp minh bạch về cách báo cáo được điều tra và giải quyết.

Sự tham gia của nhân viên mở rộng ngoài báo cáo để bao gồm tham gia tích cực cải thiện an toàn. Chương trình thành công bao gồm ủy ban an toàn có đại diện từ tất cả phòng ban, đội ngũ xác định nguy hiểm do nhân viên dẫn đầu và hệ thống ghi nhận kỷ niệm thành tích an toàn. Xây dựng niềm tin tại nơi làm việc trở thành nền tảng khuyến khích báo cáo an toàn trung thực.

Đối với các CEO, việc thúc đẩy văn hóa không sự cố, không tai nạn là một khoản đầu tư trực tiếp vào sức mạnh tổ chức, khả năng sinh lời và lợi thế cạnh tranh dài hạn. Các nhà lãnh đạo HR, dù là nội bộ hay được hỗ trợ bởi dịch vụ thuê ngoài HR chuyên biệt, đóng vai trò là đối tác quan trọng trong quá trình chuyển đổi này, biến an toàn từ yêu cầu tuân thủ thành một giá trị văn hóa ăn sâu, thúc đẩy hiệu suất kinh doanh. Xây dựng văn hóa sản xuất vững mạnh đòi hỏi cam kết bền vững và thực hiện có hệ thống. Đã đến lúc trao quyền cho các đội ngũ HR và xây dựng môi trường sản xuất an toàn hơn, hiệu quả hơn.