Chiến lược trả lương: Vai trò của dữ liệu lương cho khối sản xuất tại Việt Nam

Tóm tắt

• Mức lương tăng nhanh và sự cạnh tranh quyết liệt trong tuyển dụng đang định hình lại bức tranh nhân sự ngành sản xuất Việt Nam.
• CEO cần trực tiếp thúc đẩy áp dụng chế độ trả lương dựa trên dữ liệu để đưa ra những quyết định chiến lược về nhân sự và tài chính.
• Dữ liệu lương đáng tin cậy là nền tảng để thu hút nhân tài, giảm tỷ lệ nghỉ việc và tối ưu chi phí lao động.
• Chuyển hóa dữ liệu thành chiến lược lương thưởng minh bạch và linh hoạt sẽ mang lại lợi thế cạnh tranh rõ rệt.

Cạnh tranh thu hút lao động nhà máy có tay nghề tại Việt Nam đang ngày càng gay gắt. Với các CEO, quản trị chế độ lương thưởng trong sản xuất không chỉ đơn thuần là nhiệm vụ của phòng nhân sự, mà đã trở thành yêu cầu chiến lược quan trọng, tác động trực tiếp đến lợi nhuận và khả năng phát triển bền vững của doanh nghiệp. Bài viết này sẽ làm rõ vì sao dữ liệu lương đáng tin cậy lại quan trọng hàng đầu trong việc ra quyết định chiến lược.

Bức tranh lương thưởng ngành sản xuất tại Việt Nam hiện nay

Lương thưởng ngành sản xuất tại Việt Nam đang mở ra nhiều thách thức lẫn cơ hội cho các nhà lãnh đạo thấu hiểu những biến chuyển ngầm của thị trường. 4 xu hướng về lương thưởng tại Việt Nam đang tái định hình môi trường đãi ngộ của các doanh nghiệp sản xuất trên cả nước:

• Xu hướng tăng lương liên tục: Tính đến quý 1 năm 2025, người lao động trong ngành sản xuất của Việt Nam có mức lương trung bình là 8,4 triệu đồng/tháng (khoảng 332 USD). Chi phí nhân công sẽ tiếp tục tăng do ảnh hưởng chính sách như tăng 6% lương tối thiểu được áp dụng vào tháng 7/2024. Do đó, các nhà sản xuất tại Việt Nam đang phải đối mặt với áp lực chi phí liên tục.
• Chênh lệch giữa doanh nghiệp trong nước và FDI: Các tập đoàn đa quốc gia thường chi trả mức lương cơ bản cao hơn 31% so với doanh nghiệp Việt Nam. Các báo cáo nhân sự cũng chỉ ra khoảng cách này ngày càng tăng ở mọi cấp bậc: 18% ở cấp nhân viên, 29% ở cấp chuyên viên và lên đến 36% ở cấp quản lý.
• Khan hiếm lao động tay nghề cao: Gần một nửa (45%) doanh nghiệp sản xuất có vốn đầu tư nước ngoài cho biết đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng lao động có tay nghề, khiến cuộc cạnh tranh giành nhân tài kỹ thuật càng thêm căng thẳng.

Tỷ lệ nghỉ việc gia tăng: Tỷ lệ nghỉ việc ở mức cao, đặc biệt với nhóm lao động trẻ (thời gian gắn bó trung bình chỉ 1,7 năm), làm suy giảm năng suất và đội chi phí tuyển dụng. Sau đại dịch, tỷ lệ này tại nhiều ngành sản xuất đã chạm mức 10-12% mỗi năm.

Vì sao CEO cần trực tiếp dẫn dắt chiến lược lương thưởng dựa trên dữ liệu?

Các dữ liệu này cho thấy rõ một thực tế: các doanh nghiệp sản xuất xem lương thưởng là một cấu phần chiến lược dựa trên dữ liệu luôn gặt hái kết quả vượt trội hơn so với những doanh nghiệp chỉ coi đây là một khoản mục chi phí. Tác động của cách tiếp cận này lan tỏa đến nhiều khía cạnh kinh doanh cốt lõi, vốn là mối quan tâm hàng đầu của ban lãnh đạo.

Dữ liệu giúp hoạch định tài chính và chiến lược thông minh

“Dữ liệu lương toàn diện là nguồn thông tin vô giá, giúp CEO và lãnh đạo nhân sự đưa ra những quyết định sáng suốt trong phát triển kinh doanh cũng như hoạch định đội ngũ kế thừa.” – Giám đốc Giải pháp nguồn nhân lực, Talentnet Corporation.

Các báo cáo tham chiếu lương đáng tin cậy giúp nhà quản lý đưa ra những quyết định chiến lược. Khi nắm rõ vị thế lương thưởng ngành sản xuất của doanh nghiệp mình so với đối thủ, doanh nghiệp có thể phân bổ ngân sách hiệu quả hơn, dự báo chi phí nhân sự chính xác hơn, và điều chỉnh các khoản đầu tư vào con người sao cho phù hợp với ưu tiên chiến lược. Nhờ đó, lương thưởng không còn là gánh nặng chi phí mà trở thành công cụ hoạch định chiến lược.

Thu hút nhân tài, giảm rủi ro tuyển dụng sai người

Trong ngành sản xuất Việt Nam, chiến lược lương thưởng được xây dựng trên nền tảng dữ liệu giúp cải thiện đáng kể hiệu quả tuyển dụng. Bà Maya Nguyễn, Partner tại Page Executive, nhận định rằng sự minh bạch, dựa trên dữ liệu lương thị trường, sẽ giúp “thu hút đúng đối tượng nhân tài” và “giảm thiểu nguy cơ tuyển sai người ngay từ những giai đoạn đầu”.

Đối với lãnh đạo doanh nghiệp sản xuất, điều này đồng nghĩa với việc rút ngắn thời gian tuyển dụng và tiết kiệm chi phí hội nhập nhân viên mới. Khi thông tin tuyển dụng thể hiện rõ ràng các khung lương cạnh tranh, dựa trên dữ liệu thị trường, doanh nghiệp sẽ tự khắc thu hút được những ứng viên có kỳ vọng phù hợp, từ đó tinh gọn quy trình và đảm bảo nguồn lực sẵn sàng cho các mục tiêu sản xuất.

Giảm tỷ lệ nghỉ việc bằng đáp ứng kỳ vọng thị trường

Giữ chân nhân viên vẫn là một bài toán khó với nhiều doanh nghiệp sản xuất Việt Nam. Theo khảo sát của Reeracoen Việt Nam, gần 60% người lao động Việt Nam cân nhắc chuyển việc trong vòng sáu tháng, và 58,7% trong số đó xem mức lương cạnh tranh là ưu tiên hàng đầu. 

Sự ra đi của các chuyên viên vận hành hay kỹ thuật viên lành nghề không chỉ ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất, chất lượng sản phẩm mà còn gây lãng phí các khoản đầu tư vào đào tạo. Chính sách lương thưởng trong ngành sản xuất dựa trên dữ liệu sẽ trực tiếp giải quyết nguyên nhân cốt lõi này, giúp doanh nghiệp tiết kiệm hàng tỷ đồng chi phí tuyển mới và chi phí cơ hội mỗi năm.

Nâng cao lợi thế cạnh tranh khi thị trường khan hiếm nhân lực

Đến năm 2030, ước tính khoảng 2,1 triệu vị trí việc làm trong ngành sản xuất Việt Nam có thể bị bỏ trống do thiếu hụt kỹ năng. Những doanh nghiệp biết sử dụng thông tin thị trường để định vị chiến lược lương công nhân nhà máy một cách khôn ngoan không chỉ lấp đầy chỗ trống – họ còn chiêu mộ được nhân tài phù hợp nhanh hơn đối thủ.

Lợi thế này tác động trực tiếp đến năng lực sản xuất, tiêu chuẩn chất lượng và khả năng đáp ứng các đơn hàng. Mức lương cho các vị trí kỹ thuật viên điện tử hay kỹ sư bảo trì ngày càng tăng cao qua mỗi năm. Chỉ những doanh nghiệp nắm bắt kịp thời dữ liệu thị trường mới có thể điều chỉnh đủ nhanh để giữ chân và thu hút các nhân sự chủ chốt này trước khi đối thủ ra tay.

Biến thông tin thị trường thành lợi thế cạnh tranh

Để chuyển hóa dữ liệu lương thành kết quả kinh doanh cụ thể, doanh nghiệp cần một phương pháp tiếp cận bài bản. Các doanh nghiệp sản xuất hàng đầu tại Việt Nam thường áp dụng ba chiến lược cốt lõi sau để biến thông tin thị trường thành lợi thế cạnh tranh và sự ổn định của đội ngũ.

Sử dụng các khảo sát lương thưởng chuyên sâu để đảm bảo tính chính xác

Tham gia các khảo sát lương thưởng ngành sản xuất uy tín sẽ cung cấp nguồn dữ liệu chi tiết, làm cơ sở cho những quyết định nhân sự hiệu quả. Đơn cử, Khảo sát Lương thưởng Toàn diện của Talentnet-Mercer, với sự tham gia của hơn 600 doanh nghiệp thuộc 16 ngành nghề, mang đến cho các nhà sản xuất Việt Nam những tham chiếu (benchmark) rõ nét so với các doanh nghiệp cùng ngành. 

Việc đối chiếu chính xác này giúp nhận diện các chiến lược đãi ngộ đặc thù mà những đơn vị dẫn đầu thị trường đang áp dụng. Ví dụ, dù các doanh nghiệp FDI trả lương cơ bản cao hơn đáng kể, nhiều doanh nghiệp Việt Nam vẫn cạnh tranh hiệu quả nhờ các chính sách thưởng hấp dẫn hơn – chiếm 22,6% tổng thu nhập, so với 17,5% tại các tập đoàn đa quốc gia. Nếu không có dữ liệu khảo sát toàn diện, những khác biệt tinh tế mang tính cạnh tranh này sẽ khó được nhận biết, đẩy doanh nghiệp nội vào thế bất lợi chiến lược.

Xây dựng cơ cấu phúc lợi toàn diện và hợp lý

Forward-thinking manufacturers recognize that effective compensation goes beyond base pay. The case of Maxport Limited, a garment factory in Nam Dinh documented by the Fair Labor Association, shows how data-informed restructuring led to a 39% increase in real wages over five years while simultaneously reducing turnover and improving worker satisfaction.

Các doanh nghiệp sản xuất có tầm nhìn xa hiểu rằng, một chế độ lương thưởng hiệu quả không chỉ dừng lại ở lương cơ bản. Trường hợp của Maxport Limited, nhà máy may tại Nam Định, được Fair Labor Association ghi nhận, là một minh chứng. Doanh nghiệp này, sau khi tái cấu trúc dựa trên dữ liệu, đã tăng 39% lương thực nhận cho người lao động trong vòng 5 năm, đồng thời giảm tỷ lệ nghỉ việc và nâng cao sự hài lòng của nhân viên.

Bằng cách phân tích các chỉ số năng suất và dữ liệu lương thị trường, Maxport đã xây dựng cấu trúc lương toàn diện, giúp người lao động có thu nhập cơ bản mà không phải làm thêm giờ quá nhiều. Cách tiếp cận này, với nền tảng là các tham chiếu lương đáng tin cậy, đã cải thiện cả đời sống người lao động lẫn kết quả kinh doanh, chứng tỏ rằng chiến lược lương thưởng dựa trên dữ liệu có thể mang lại giá trị cho cả doanh nghiệp và công nhân.

Triển khai chiến lược trả lương linh hoạt và truyền thông minh bạch

Vietnam’s manufacturing labor market changes rapidly, with shifts in minimum wages, inflation rates, and competitive practices requiring ongoing adjustments. Leading companies review external salary data quarterly or bi-annually to make proactive adjustments before turnover occurs.

Thị trường lao động sản xuất Việt Nam biến động với những thay đổi về lương cơ bản, lạm phát và các đãi ngộ cạnh tranh, đòi hỏi doanh nghiệp phải liên tục điều chỉnh. Các công ty hàng đầu thường rà soát dữ liệu lương thị trường hàng quý hoặc nửa năm một lần để chủ động điều chỉnh trước khi phát sinh vấn đề nghỉ việc. 

Sự minh bạch trong quy trình ra quyết định lương thưởng, dựa trên dữ liệu thị trường khách quan, sẽ củng cố niềm tin và giảm thiểu cảm giác bất công trong nội bộ. Bà Maya Nguyễn từ Page Executive cũng chỉ ra rằng Việt Nam đã chứng kiến “sự cải thiện đáng kể về tính minh bạch trong chính sách lương hai năm trở lại đây.” Những doanh nghiệp truyền thông rõ ràng về mối liên hệ giữa dữ liệu lương công nhân nhà máy Việt Nam và các tham chiếu thị trường sẽ xây dựng được một đội ngũ ổn định hơn và một thương hiệu nhà tuyển dụng mạnh mẽ hơn.

Các doanh nghiệp áp dụng cách tiếp cận linh hoạt này thường đón đầu được các xu hướng của thị trường lao động thay vì chỉ bị động đối phó. Chẳng hạn, họ chủ động thu hút nhân sự trước mùa cao điểm bằng cách đưa ra các mức thưởng hoặc đãi ngộ nhỏ dựa trên dự báo thiếu hụt lao động từ dữ liệu, qua đó giành được lợi thế vận hành quan trọng so với các đối thủ ít thông tin hơn.

Với các nhà lãnh đạo doanh nghiệp sản xuất tại Việt Nam, việc sở hữu thông tin lương thưởng đáng tin cậy đã trở thành một yếu tố chiến lược, ảnh hưởng trực tiếp đến vị thế cạnh tranh. Khi vừa phải đối mặt với áp lực tăng lương, vừa phải cạnh tranh gay gắt để giữ chân lao động có tay nghề, những doanh nghiệp biết tận dụng khảo sát lương thưởng ngành sản xuất để định hình chiến lược lương thưởng ngành sản xuất sẽ nắm giữ lợi thế quyết định trong cuộc đua thu hút và giữ chân nhân tài. 

Đầu tư vào dữ liệu lương đáng tin cậy có thể biến những điểm yếu tiềm ẩn về nhân sự thành thế mạnh chiến lược, mang lại kết quả kinh doanh đo lường được thông qua việc giảm tỷ lệ nghỉ việc, tuyển dụng hiệu quả và tối ưu hóa chi phí lao động.