Xu hướng văn hóa nổi bật tại các doanh nghiệp sản xuất

Ngành sản xuất tại Việt Nam và Đông Nam Á đang chuyển mình mạnh mẽ. Những doanh nghiệp nhanh chóng thích ứng văn hóa làm việc sẽ bứt phá và phát triển. Ngược lại, nếu phớt lờ các xu hướng nhân sự mới trong ngành sản xuất, doanh nghiệp có nguy cơ mất nhân tài, giảm hiệu suất và đánh mất vị thế vào tay đối thủ thấu hiểu nhu cầu của lực lượng lao động hiện đại.

Sự gắn kết đang thay thế sự tuân thủ đơn thuần

Phương pháp quản lý mệnh lệnh – kiểm soát truyền thống đang tỏ ra kém hiệu quả trong môi trường cạnh tranh hiện nay. Đây là một thay đổi văn hóa căn bản trong ngành sản xuất khiến doanh nghiệp tổn thất hàng triệu đô la vì năng suất suy giảm và các vấn đề chất lượng. Phong cách quản lý nhà máy kiểu cũ – chỉ đạo và yêu cầu tuân thủ tuyệt đối – không còn phù hợp. Các doanh nghiệp nhạy bén nhận ra rằng nhân viên gắn kết mang lại kết quả kinh doanh vượt trội thông qua những thay đổi văn hóa thiết thực trong ngành sản xuất. Số liệu thống kê đã chỉ rõ: chỉ 25% công nhân ngành sản xuất thực sự gắn bó với công việc, gây ra những vấn đề nghiêm trọng trong vận hành:

• Doanh nghiệp có mức độ gắn kết thấp ghi nhận số ngày nghỉ bệnh của nhân viên cao hơn 81%.
• Lỗi sản phẩm tăng 41%.
• Ngược lại, doanh nghiệp có nhân viên gắn kết tạo ra lợi nhuận cao hơn 44%.

Sự khác biệt nằm ở ý thức làm chủ công việc. Khi người lao động được tham gia xây dựng quy tắc an toàn và tiêu chuẩn chất lượng, thay vì chỉ thụ động tuân theo, mọi mặt đều được cải thiện. Một lãnh đạo doanh nghiệp sản xuất đã chứng kiến sự thay đổi này: sau khi khuyến khích nhân viên tham gia định hình tiêu chuẩn làm việc, tỷ lệ tai nạn lao động giảm mạnh, trong khi các đề xuất cải tiến từ nhân viên tăng vọt.

Sự chuyển dịch này đòi hỏi nhà quản lý phải thay đổi căn bản trong cách lãnh đạo. Thay vì chỉ ra lệnh, các nhà sản xuất thành công ngày nay chủ động lắng nghe ý kiến nhân viên, trao quyền giải quyết vấn đề và khuyến khích cải tiến không ngừng. Kết quả là một đội ngũ không chỉ tuân thủ quy định mà còn tích cực nâng cao hiệu quả vận hành thông qua thay đổi văn hóa chuyển từ tuân thủ sang chủ động gắn kết.

Môi trường làm việc lấy con người làm trọng tâm

Cuộc đua thu hút nhân tài ngành sản xuất đã bước sang trang mới. Giờ đây, người lao động có xu hướng chọn doanh nghiệp dựa trên sự phù hợp về giá trị, chứ không chỉ vì lương thưởng. Điều này phản ánh những chuyển dịch văn hóa sâu rộng trong ngành sản xuất.

Người lao động ngành sản xuất hiện nay có những mong muốn khác biệt so với thế hệ trước. Doanh nghiệp nào thấu hiểu những thay đổi văn hóa này của ngành sản xuất sẽ chiếm ưu thế trong cuộc đua nhân tài. Ngược lại, doanh nghiệp sẽ phải chứng kiến nhân sự giỏi ra đi. Ưu tiên của người lao động đã thay đổi rõ rệt, phản ánh tư duy mới của lực lượng lao động hiện đại trong ngành sản xuất:

• 83% người lao động ngành sản xuất Việt Nam đặt sự hài lòng trong công việc lên hàng đầu.
• 69% mong muốn môi trường làm việc hỗ trợ đời sống gia đình và cân bằng công việc – cuộc sống.

Đây là sự khác biệt lớn so với các thế hệ trước vốn chủ yếu quan tâm đến lương và sự ổn định, cho thấy những xu hướng đáng chú ý trong ngành sản xuất. Thực trạng giữ chân nhân tài ngày càng đáng báo động. 65% doanh nghiệp sản xuất có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam đang chật vật giữ chân nhân viên giỏi. Nếu doanh nghiệp không đáp ứng những kỳ vọng này, gần 65% người lao động cho biết sẽ cân nhắc nghỉ việc.  

Lợi ích không chỉ dừng lại ở việc giữ chân nhân tài. Doanh nghiệp đầu tư vào môi trường làm việc lấy con người làm trọng tâm sẽ có năng suất tốt hơn, chất lượng công việc cao hơn và thương hiệu tuyển dụng mạnh hơn, từ đó thu hút nhân tài mới hiệu quả. Vì vậy, việc tìm hiểu cách tạo dựng gắn kết của nhân viên là vô cùng cần thiết cho sự chuyển đổi này.

Học hỏi không ngừng là yêu cầu cấp thiết cho công nghiệp 4.0

Tự động hóa đang tái định hình các phân xưởng sản xuất với tốc độ chóng mặt. Doanh nghiệp muốn tồn tại phải đi trước đối thủ trong việc phát triển đội ngũ nhân sự thành những chuyên gia giải quyết vấn đề am hiểu công nghệ. Đây là những xu hướng trọng yếu của ngành sản xuất.

Công nghệ đang tạo ra một cuộc cách mạng trong sản xuất. Doanh nghiệp cần những nhân sự có khả năng thích ứng và liên tục học hỏi kỹ năng mới. Vấn đề không chỉ nằm ở đào tạo, mà còn ở việc xây dựng một văn hóa không ngừng học hỏi. Ngành sản xuất đang đối mặt với khủng hoảng kỹ năng nghiêm trọng:

• 45% doanh nghiệp sản xuất nước ngoài cho biết không tìm được lao động có tay nghề.
• 50% công việc trong ngành sản xuất sẽ yêu cầu kỹ năng công nghệ mới vào năm 2025 (theo Diễn đàn Kinh tế Thế giới).
• 59% doanh nghiệp sản xuất chưa có chương trình đào tạo lại bài bản cho nhân viên.
• 30% nhân viên ngành sản xuất trên 55 tuổi, đặt ra thách thức về chuyển giao tri thức.

Dù nhu cầu rất cấp thiết, phần lớn doanh nghiệp vẫn chưa có sự chuẩn bị đầy đủ. Cách tiếp cận “người lao động kết nối” cho thấy tiềm năng to lớn. Doanh nghiệp trang bị công cụ số và tạo cơ hội học hỏi liên tục cho nhân viên có thể tăng năng suất khoảng 17% và giảm tỷ lệ nghỉ việc đến 70%. Nhân viên cảm thấy bản thân có năng lực và giá trị hơn, từ đó thúc đẩy những cải thiện này.

Để thành công, chỉ công nghệ mới là chưa đủ. Việc áp dụng công nghệ hiệu quả đòi hỏi sự thay đổi đồng bộ ở con người, quy trình và quản trị, chứ không chỉ ở việc trang bị máy móc mới. Doanh nghiệp đưa việc học hỏi thành một phần văn hóa, thay vì chỉ dừng lại ở các chương trình đào tạo đơn lẻ, sẽ gặt hái thành quả tốt nhất từ chuyển đổi số. Điều này gắn liền với các chiến lược quản lý hệ sinh thái nguồn nhân lực toàn diện, thiết yếu cho thành công tương lai.

Phúc lợi toàn diện và an toàn trở thành nền tảng văn hóa mới

Các nhà sản xuất tiên phong nhận thấy rằng chương trình chăm sóc sức khỏe nhân viên mang lại lợi ích rõ rệt thông qua việc giảm chi phí bảo hiểm, tỷ lệ nghỉ làm và cải thiện chỉ số năng suất.

Văn hóa ngành sản xuất đang chuyển dịch từ việc xem người lao động đơn thuần là nguồn lực sang nhìn nhận họ là những cá nhân với các nhu cầu toàn diện. Doanh nghiệp ngày càng hiểu rằng phúc lợi của nhân viên ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất và lợi nhuận.

Có một sự thay đổi rõ nét từ việc chỉ tuân thủ quy định an toàn cơ bản sang chăm sóc toàn diện cho người lao động – bao gồm an toàn thể chất, sức khỏe tinh thần và ổn định tài chính. Văn hóa zero-Incident phản ánh một tầm nhìn chiến lược: phúc lợi người lao động gắn bó mật thiết với hiệu quả hoạt động và khả năng giữ chân nhân tài.

Văn hóa an toàn vững mạnh mang lại lợi ích kép: vừa giảm thiểu tai nạn và chi phí liên quan, vừa tăng cường gắn kết và giảm tỷ lệ nghỉ việc do nhân viên cảm thấy được trân trọng. Đây là một chu trình tích cực, nơi đầu tư vào an toàn giúp cải thiện cả quản lý rủi ro và văn hóa làm việc. Doanh nghiệp đang mở rộng các hình thức hỗ trợ ra ngoài phạm vi truyền thống:

• Chương trình quản lý căng thẳng: giúp nhân viên đối phó áp lực công việc.
• Dịch vụ hoạch định tài chính cá nhân: hỗ trợ sự ổn định tài chính dài hạn cho nhân viên.
• Nguồn lực chăm sóc sức khỏe tinh thần: đáp ứng nhu cầu phúc lợi toàn diện.

Xu hướng này cho thấy doanh nghiệp đang nhìn nhận nhân viên “như khách hàng nội bộ”, mà sự hài lòng của họ là động lực cho kết quả kinh doanh. Tầm quan trọng của sức khỏe tinh thần nơi làm việc là không thể xem nhẹ trong quá trình chuyển đổi văn hóa này.

Tác động kinh doanh của các biện pháp này vượt xa những lợi ích phúc lợi trước mắt. Doanh nghiệp sản xuất có chương trình phúc lợi toàn diện thường ghi nhận năng suất cao hơn, chi phí bảo hiểm thấp hơn, tỷ lệ nghỉ phép ít hơn và khả năng thu hút ứng viên chất lượng tốt hơn trên thị trường lao động cạnh tranh.

Dữ liệu và minh bạch định hình lại quản trị nhân sự

Các nhà sản xuất nhạy bén đang chuyển từ việc ra quyết định dựa trên cảm tính sang dựa trên bằng chứng cụ thể, sử dụng phân tích dữ liệu nhân sự để dự đoán tỷ lệ nghỉ việc, tối ưu hiệu suất và xây dựng niềm tin thông qua minh bạch thông tin.

Doanh nghiệp sản xuất hiện nay sử dụng dữ liệu lương, dữ liệu nhân sự và giao tiếp minh bạch để củng cố niềm tin, đồng thời đưa ra những quyết định nhân sự sáng suốt hơn. Cách tiếp cận này mang lại kết quả rõ ràng và đòi hỏi sự chung tay của CEO cũng như bộ phận nhân sự trong việc xây dựng một văn hóa doanh nghiệp mạnh mẽ, đảm bảo sự thống nhất giữa tầm nhìn lãnh đạo và trải nghiệm nhân viên.

Các công ty hàng đầu thường xuyên khảo sát nhân viên và phân tích dữ liệu để xác định các vấn đề văn hóa, từ đó theo dõi cải tiến một cách hệ thống. Nghiên cứu cho thấy, việc sử dụng dữ liệu để điều chỉnh chính sách có thể giảm đến một phần ba tỷ lệ nhân viên nghỉ việc. Đối với các nhà sản xuất có biên lợi nhuận không cao, điều này đồng nghĩa với việc tiết kiệm chi phí đáng kể và tăng cường ổn định hoạt động. Thiếu sót trong giao tiếp thường gây ra những vấn đề không đáng có:

• Người lao động lo sợ mất việc do tự động hóa.
• Quản lý trăn trở về giữ chân người giỏi và tìm kiếm nhân sự tay nghề cao.

Giao tiếp cởi mở, chân thành giúp xây dựng niềm tin và dung hòa kỳ vọng giữa các cấp trong tổ chức. Xây dựng niềm tin tại nơi làm việc là yếu tố nền tảng cho một quá trình chuyển đổi văn hóa thành công.

Doanh nghiệp thường xuyên thực hiện khảo sát nhân viên, và quan trọng hơn, có hành động cụ thể dựa trên phản hồi sẽ cho thấy sự lắng nghe và trân trọng ý kiến từ ban lãnh đạo. Điều này không chỉ củng cố niềm tin, khuyến khích cải tiến văn hóa liên tục mà còn cung cấp cho nhà quản lý những thông tin giá trị về tâm tư và các vấn đề tiềm ẩn của nhân viên.

Lợi thế cạnh tranh đến từ sự chính xác. Thay vì áp dụng chính sách chung chung, doanh nghiệp có thể nhắm đúng vào các thách thức văn hóa cụ thể, đo lường kết quả khách quan và liên tục cải thiện dựa trên bằng chứng, thay vì chỉ dựa vào phỏng đoán.

Mục tiêu, ESG và hòa nhập ngày càng định hình bản sắc ngành sản xuất

Yêu cầu từ chuỗi cung ứng toàn cầu đang thúc đẩy các nhà sản xuất phải chứng minh trách nhiệm xã hội và môi trường của mình. Doanh nghiệp nào thiếu các thực hành ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị) mạnh mẽ có nguy cơ mất những hợp đồng quan trọng.

Doanh nghiệp sản xuất hiện đại nhận thấy rằng việc theo đuổi những mục tiêu xã hội lớn lao hơn không chỉ giúp tăng cường gắn kết nhân viên mà còn nâng cao vị thế cạnh tranh trên thị trường toàn cầu. Văn hóa có mục tiêu rõ ràng tạo được sự đồng cảm mạnh mẽ với người lao động ngày nay.

Khi doanh nghiệp xây dựng văn hóa dựa trên những mục tiêu vượt trên cả lợi nhuận – như cam kết chất lượng, phát triển bền vững, hay đóng góp cho cộng đồng – nhân viên sẽ cảm thấy gắn bó hơn với công việc. Ông Trần Thanh Vũ, Tổng Giám đốc Syngenta Việt Nam, chia sẻ rằng doanh nghiệp ông nỗ lực “trao quyền chủ động và khuyến khích sự sáng tạo, từ đó tạo ra sự gắn kết bền vững” thông qua việc thống nhất mục tiêu. Kết quả hoạt động ESG đã trở thành một yếu tố then chốt cho thành công kinh doanh, không đơn thuần là việc tuân thủ quy định.

Các tiêu chuẩn ESG ngày càng quyết định lợi thế cạnh tranh, đặc biệt với các nhà sản xuất tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu, nơi người mua đánh giá nhà cung cấp dựa trên tính bền vững song song với chi phí và chất lượng.

Hòa nhập mang lại lợi ích kinh doanh thực sự, vượt xa những yêu cầu đạo đức thông thường. Việc ngày càng chú trọng đến bình đẳng giới và cơ hội công bằng sẽ tạo ra một môi trường văn hóa nơi mọi nhân viên đều cảm thấy được coi trọng. Điều này tác động tích cực đến tinh thần làm việc, giảm tỷ lệ nghỉ việc và mở rộng nguồn ứng viên tiềm năng. Sáng kiến Đại sứ Nhà máy thuộc chương trình Better Work của ILO/IFC là minh chứng cho thấy những nỗ lực do chính nhân viên khởi xướng có thể giúp lồng ghép hiệu quả các giá trị mới như an toàn và bình đẳng vào văn hóa. Doanh nghiệp tích hợp mục tiêu, ESG và hòa nhập vào văn hóa cốt lõi sẽ gặt hái nhiều lợi ích:

• Nâng cao uy tín thương hiệu trên thị trường toàn cầu.
• Tăng cường cam kết và giữ chân nhân viên hiệu quả hơn.
• Tạo lợi thế với nhóm khách hàng quan tâm đến vấn đề môi trường.
• Mở rộng nguồn nhân tài thông qua chính sách tuyển dụng hòa nhập.

Rõ ràng, các CEO ngành sản xuất không thể tách rời văn hóa khỏi hoạt động vận hành. Nắm bắt các xu hướng nhân sự trong ngành sản xuất giúp duy trì lợi thế cạnh tranh. Doanh nghiệp có đội ngũ nhân sự gắn kết, tay nghề cao và được hỗ trợ toàn diện sẽ đạt lợi nhuận cao hơn 44%, đồng thời giảm thiểu lỗi sản phẩm và tỷ lệ nghỉ việc.

Lãnh đạo doanh nghiệp cần đánh giá văn hóa hiện tại dựa trên sáu xu hướng này và đầu tư xây dựng một môi trường làm việc linh hoạt, dễ thích ứng và thực sự lấy con người làm trung tâm. Sự chuyển dịch văn hóa trong ngành sản xuất từ mô hình tuân thủ truyền thống sang phương pháp tiếp cận dựa trên sự gắn kết không chỉ mang lại lợi ích, mà còn là điều kiện tiên quyết để tồn tại trong môi trường cạnh tranh khốc liệt ngày nay.

Doanh nghiệp đã sẵn sàng để xây dựng văn hóa sản xuất cho riêng mình? Hãy liên hệ với đội ngũ tư vấn nhân sự chuyên nghiệp của Talentnet để phát triển một chiến lược văn hóa dựa trên dữ liệu, mang lại kết quả kinh doanh rõ rệt, đồng thời xây dựng đội ngũ nhân sự gắn kết và tài năng, nền tảng cho sự phát triển thịnh vượng của doanh nghiệp.